حکمرانی اسلامی در جامعه بشری در منشور سیاسی زیارت عاشورا 

امید به حاکمیت "انسان‌های صالح" در آینده­ای روشن و استقرار عدالت و صلح فراگیر و همگانی، امری فطری است. همه افراد، براساس فطرت ذاتی خود، به امید روزی هستند که جهان در پرتو هدایت‌های انسانی شایسته و با تأیید و عنایت پروردگار هستی، از بیداد و تباهی رهایی یافته، از نابسامانی­ها، ناامنی‌ها و تیره‌روزی­ها خلاص شود و سرانجام به صلح و صلاح نایل آید.

یکی از مهمترین و اساسی ترین گزاره های منشور سیاسی زیارت عاشورا استفاده شایستگان در حکمرانی و ارکان سیاسی است. 

در زیارت عاشورا بیان شده «و لَعَنَ اللَّهُ اُمَّةً دَفَعَتْکُمْ عَنْ مَقامِکُمْ وَ اَزالَتْکُمْ عَنْ مَراتِبِکُمُ الَّتى رَتَّبَکُمُ اللَّهُ فیها» در جامعه اسلامی و حکمرانی اسلامی طرد شایستگان مورد مذمت قرار گرفته؛ از جمله این موارد کنار گذاشتن ائمه علیهم السلام از جایگاه اجتماعی شان و ممانعت از ایجاد حکومت اسلامی بوده است.

امام باقر(ع) می فرماید که در هر عیدی حزن و اندوه اهل بیت تکرار می شود، زیرا حق آنان در دست دیگران است.[علل الشرایع، ج2، ص 390] همان طور که امام صادق(ع) فرمودند که حکومت و سلطنت را خدا به ما داده بود، بنی امیّه از ما گرفتند.[کافی، ج8، ص 266]. 

این فراز از زیارت بر چند نکته اساسی درباره انتخاب اصلح و افراد شایسته جهت حاکمیت تأکید دارد:

١. در مرتبه اول انتخاب حاکم اسلامی و امام  باید از سوی خداوند صورت گیرد و هرکسی غیر از حاکم عندالله حکومت را در دست گیرد و یا مأذون از سوی او نباشد غاصب و ملعون است؛ و در دوران غیبت این امر به واسطه به  ولی فقیه از طریق خداوند متعال واگذار گردیده است. 

همچنین استفاده می‌شود در دوران غیبت و در حکومت اسلامی به تبع ولی فقیه، مسئولین و رهبران سیاسی باید از افراد شایسته از طریق مردم انتخاب شود و تنفیذ آن به دست ولی فقیه جامعه باید صورت بگیرد.

٢. لعن و طرد کسانی که مانع حکومت حاکم بر حق شده‌اند و از رسیدن او به مقام تعیین‌شده از سوی خداوند جلوگیری کرده‌اند باید به‌صورت علنی مطرح شود. و امام خمینی ره با استفاده از این سیاست کلی در برابر حاکمیت ستم شاهی ایستادگی کرد و به وسیله مردم انقلاب کرده و حکومت اسلامی را راه انداخته و ولایت آن را برعهده گرفتند.

٣. استفاده از واژه امت برای لعن کسانی که مانع حاکمیت امام حق شده‌اند، نشان می‌دهد که تا قصور و تقصیر مردم نباشد عده‌ای معدود از بنیان‌گذاران ظلم به‌تنهایی موفق به این کار نخواهند شد. فلذا امت در اینجا به معنای همه‌کسانی است که تابع یک عقیده خاص بوده و به تبعیت از سران خود مبادرت به اینکارکرده‌اند؛ و همین امت میتوانن حاکمیت اسلامی را ایجاد کنن و رهبری و حاکمیت جامعه را در اختیار کسی قرار دهند که به واسطه از طرف خداوند متعال تعیین شده واگذار نمایند. که انقلاب اسلامی نمونه ای از این امر می باشد. 

نتیجه اینکه در جامعه بشری باید مردم افراد شایسته را انتخاب نمایند و آنها را به عنوان رهبران خود برگزینند تا عدالت و کرامت مردم در دنیا حفظ گردد و از ظلم و ستم جلوگیری نمایند. این دستوری الهی در منشور سیاسی زیارت عاشورا می تواند برای تمام جامعه بشری الگویی برای حاکمیت، مورد استفاده قرار بگیرد.

حجت الاسلام حامد میرزاخان
عضو مجمع نمایندگان طلاب و فضلای حوزه علمیه قم